Substrat dachowy jest jednym z kluczowych elementów dachu zielonego i różni się przede wszystkim w zależności od rodzaju roślinności, jaka jest na nim uprawiana. Substrat dachowy przeznaczony do uprawy roślin o niewielkich wymaganiach siedliskowych, tj. mchów, ziół, rozchodników i traw sucholubnych określamy mianem substratu ekstensywnego.
Do czego wykorzystuje się substrat ekstensywny?
Substrat ekstensywny jest specjalnie opracowaną mieszanką mineralno-organiczną, którą uzyskuje się w efekcie procesu produkcji. Jego zasadniczą cechą jest zbilansowany udział kruszyw o odpowiedniej wadze, porowatości i uziarnieniu oraz składników organicznych. Używany jest do upraw na dachach ekstensywnych, tj. nie wymagających pracochłonnych intensywnych zabiegów pielęgnacyjnych, czyli dachach wielkopowierzchniowych, usytuowanych na dachach hal, magazynów, galerii handlowych itp. W czasie suszy dachy ekstensywne mają minimalne zapotrzebowanie na wodę, natomiast woda deszczowa i roztopowa przepływająca przez dach w okresie dużych opadów może być gromadzona do ponownego wykorzystania.
Parametry techniczne i rodzaje roślinności na substracie ekstensywnym
Parametry, jakie powinny spełniać substraty ekstensywne określone są w Wytycznych dla dachów zielonych FLL (Wytyczne do projektowania, wykonywania i utrzymywania dachów zielonych, DAFA DZ 1.02). Według Wytycznych „zieleń dachów w uprawie ekstensywnej to formy zbliżone do występujących w warunkach naturalnych, które w dużym stopniu utrzymują się i rozwijają samodzielnie”. Dach ekstensywny powinien być raczej lekki, cienkowarstwowy, pokryty mniej lub bardziej samowystarczalną roślinnością i nie wymagać pielęgnacji.
Wytyczne FLL zwracają uwagę, że w zależności od grubości podłoża na dachach ekstensywnych występują różne formy roślinności. Na najcieńszych dachach o miąższości podłoża 4-8 cm głównie będzie rósł mech i rozchodniki. Jeśli podłoża będzie nieco więcej – 6-10 cm, na dachu powstaną warunki dla siedliska typu rozchodniki – mech – zioła. Przy miąższości podłoża 10-15 cm na dachu ekstensywnym będą rosły rozchodniki, zioła i trawy. Na 15-20 cm zalecanych jako maksymalna miąższość podłoża Wytyczne FLL zalecają uprawę ziół i traw sucholubnych, które z racji pokroju i wysokości zagłuszą mech i rozchodniki. Tu warto zaznaczyć, że pod pojęciem trawy należy rozumieć trawy sucholubne (ozdobne, łąki kwietne), a nie trawnik gazonowy w przysłowiowym angielskim stylu. Pojawiający się czasami w projektach opis „dach ekstensywny – roślinność typu trawnik” to błąd, ponieważ trawnik gazonowy jest założeniem wymagającym intensywnej pielęgnacji, koszenia i regularnego nawadniania (jest formą roślinności na dach intensywny).
Zagadnienia substratów na zielone dachy należy rozpatrywać w połączeniu z pozostałymi materiałami, takimi jak geowłókniny, drenaże i odwodnienia, ponieważ stanowią one współzależny układ biologiczny, hydrauliczny i funkcjonalny, służący stworzeniu odpowiednich i stabilnych warunków siedliskowych.
